مقاطع تحصیلی در ایران به ترتیب

چکیده : در ایران مانند بسیاری از کشورها، مقاطع تحصیل و آموزش به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در هر کدام از دوره‌ها، باتوجه به سن دانش‌آموزان، مطالب متنوعی آموزش داده می‌شود. امروزه دانش‌آموزان بر اساس نظام دوازده پایه‌ای، تحصیل می‌کنند. این نظام دوازده پایه‌‌ای به دو مقطع تقسیم شده است.

در ایران مانند بسیاری از کشورها، مقاطع تحصیل و آموزش به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در هر کدام از دوره‌ها، باتوجه به سن دانش‌آموزان، مطالب متنوعی آموزش داده می‌شود. امروزه دانش‌آموزان بر اساس نظام دوازده پایه‌ای، تحصیل می‌کنند. این نظام دوازده پایه‌‌ای به دو مقطع تقسیم شده است. بعد از تحصیل در این نظام دوازده پایه‌ای، دانش‌آموزان وارد دانشگاه شده و تحصیلات عالی را پشت سر می‌گذارند. مقطع تحصیلات عالیه هم، خود به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شود. در ادامه راجع‌به انواع مقاطع تحصیلی در ایران بیشتر صحبت خواهیم کرد.

چند مقطع تحصیلی در ایران داریم؟

در ایران دو مقطع تحصیلی کلی برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شده است. در این دو مقطع، دوازده پایه آموزشی وجود دارد. مقطع اول که به نام مقطع ابتدایی هم شناخته می‌شود، شامل پایه اول تا پایه ششم است. مقطع دوم هم که با نام مقطع متوسطه خوانده می‌شود، شامل پایه هفتم تا پایه دوازدهم است. مقاطع تحصیل و آموزش در ایران به دوره‌های تحصیلی هم تقسیم می‌شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

دوره تحصیلی در ایران

هر مقطع تحصیلی در ایران به دو دوره تحصیلی تقسیم شده است. دوره ابتدایی و دوره متوسطه، دو دوره‌ای است که دانش‌آموزان باید پشت سر بگذارند. این مقاطع خود به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

• مقطع ابتدایی شامل دو دوره تحصیلی است. پایه‌های اول تا سوم در دوره اول و پایه‌های چهارم تا ششم در دوره دوم قرار می‌گیرند.

• مقطع تحصیلی متوسطه هم دو دوره تحصیلی دارد. پایه‌های هفتم تا نهم در دوره اول و پایه‌های دهم تا دوازدهم در دوره دوم جای می‌گیرند.

منظور از پایه تحصیلی چیست؟

پایه تحصیلی در واقع جزئی از دوره‌های تحصیلی به‌شمار می‌آید. هر پایه را یک سال تحصیلی هم می‌نامند. تمامی دوره‌های تحصیلی در نظام آموزش و پرورش ایران، در دوازده پایه خلاصه شده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت در نظام آموزشی ایران، دوازده سال تحصیلی داریم.

شاخه‌های تحصیلی

در سه سال آخر مقاطع تحصیل و آموزش، دروس تخصصی‌‌‌تر می‌شوند؛ بنابراین، دانش‌آموزان برای تحصیل در پایه‌های دهم تا دوازدهم، باید رشته خاصی را انتخاب کنند. شاخه تحصیلی دانش‌آموزان شامل سه بخش فنی‌وحرفه‌ای، نظری و کاردانش است.

انواع رشته تحصیلی در نظام آموزشی

نظام آموزشی ایران برای شاخه نظری چهار رشته شامل معارف اسلامی، تجربی، ریاضی و انسانی را در نظر گرفته است. در شاخه‌های فنی‌ و‌ کاردانش هم رشته‌های تحصیلی شامل کشاورزی، خدمات و صنعت هستند. در هر کدام از این گروه‌ها، رشته‌های تحصیلی مختلفی تعریف می‌شود.

معرفی مقاطع تحصیلی آموزش عالی

تا اینجای مطلب راجع‌به دو مقطع تحصیلی کلی در ایران صحبت کردیم. این دو مقطع تحصیلی در دبیرستان‌ها و هنرستان‌ها اجرا می‌شوند. بعد از اتمام دوران تحصیلی، دانش‌آموزان وارد دانشگاه می‌شوند. در ادامه قصد داریم مقاطع تحصیل و آموزش را در سطح آموزش عالی بررسی کنیم.

دوره کاردانی یا فوق‌دیپلم

اولین دوره آموزش عالی در دانشگاه به حساب می‌آید. مدرک کاردانی از نظر سطح علمی، پایین‌‌‌تر از کارشناسی قرار دارد؛ اما از مدرک دیپلم بالاتر است. شرایط تحصیل در این دوره تا حد زیادی به دوران کارشناسی ناپیوسته نزدیک است؛ اما تفاوتی‌هایی هم دارد؛ برای مثال حداکثر طول دوره در زمان کاردانی سه سال و بین 68 تا 72 واحد درسی است.

دوره کارشناسی (پیوسته-ناپیوسته)

این مدرک بالاتر از کاردانی بوده و در نهایت به فارغ‌التحصیلان این دوره مدرک کارشناسی داده می‌شود. این دوره شامل دو دوره کارشناسی پیوسته و ناپیوسته است. طول دوره و تعداد واحد‌های این دو دوره با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

دوره کارشناسی ارشد

یکی دیگر از مقاطع تحصیل و آموزش در ایران، دوران کارشناسی ارشد یا همان فوق‌لیسانس است. محتوای مطالب درسی این دوره شامل مباحث نظری و عملی بوده و کمی تخصصی‌‌‌تر خواهد شد. در این دوره سعی می‌شود تا مهارت‌های مورد نیاز در گرایشی خاص به دانشجو یاد داده شود. دوره کارشناسی ارشد گاهی به دوره‌های کارشناسی ارشد پیوسته و ناپیوسته تقسیم می‌شود. دوران کارشناسی ارشد به سه شکل آموزشی، پژوهشی و آموزشی_پژوهشی اجرا می‌شود. طول این دوره‌ها حداکثر دو سال است که شامل 4 نیمسال می‌شود؛ البته در بسیاری از موارد با نظر شورای تحصیلات تکمیلی، دانشجو می‌تواند تقاضای تمدید ترم کند.

دوره دکتری

بالاترین مقطع در بین مقاطع تحصیل و آموزش در ایران، دوره دکتری است. هدف از اجرای این دوره، تربیت اشخاصی است که در یک زمینه خاص، احاطه علمی قابل ملاحظه‌‌ای دارند. دانشجویان دکتری با هدف دستیابی به جدیدترین مطالعات روز دنیا آموزش می‌بینند. در نهایت انتظار می‌رود با استفاده از خلاقیت در زمینه‌های گوناگون، باعث رشد و گسترش کشور در سطح جهان شوند. دوره دکتری شامل دو مرحله پژوهشی و آموزشی است. در نهایت نیز دانشجوی دوران دکتری باید یک رساله علمی تعریف کرده و از آن در جلسه رسمی دفاع کند. بعد از تایید داوران، دانشجو اجازه فارغ‌التحصیل شدن را خواهد داشت.

دکتری حرفه‌‌ای

مدت زمان این دوره معمولا 6 سال است. دوره دکتری حرفه‌‌ای بلافاصله بعد از دوره پیش‌دانشگاهی شروع می‌شود. دانشجو بعد از گذراندن این دوره در مقاطع تحصیل و آموزش، می‌تواند مدرک دکتری حرفه‌‌ای را دریافت کند.

دکتری تخصصی

دوره دکتری تخصصی بلافاصله بعد از دوره کارشناسی‌ ارشد شروع می‌شود. این دوره ابتدا با گذراندن چند واحد درسی و سپس دفاع از رساله دکتری، به اتمام می‌رسد.

دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزشی

گاهی ممکن است با نام دوره کوتاه‌مدت آموزشی در رشته‌‌ای خاص مواجه شوید. این دوره‌ها اغلب برای کسب دانش در زمینه‌‌ای خاص برگزار می‌شوند. معمولا مدت زمان برگزاری دوره‌ها کوتاه بوده و حدودا زیر 400 ساعت است. محتوی این دوره‌ها اکثرا برای افزایش دانش در زمینه‌‌ای خاص یا ایجاد مهارت ویژه برگزار می‌شوند.

دوره‌های بلندمدت آموزشی معمولا بیشتر از یکسال طول می‌کشند. این دوره‌ها اکثرا برای افزایش مهارت‌ها و دانش فردی در اشخاص، شکل می‌گیرند.

کلام آخر

در کشور ایران مانند سایر کشورها، مقاطع تحصیل و آموزش مختلفی وجود دارد. در این مطلب راجع‌به انواع مقاطع تحصیلی صحبت کرده و هر کدام را به‌تفکیک نام بردیم. با خواندن این مطلب می‌توانید مقاطع تحصیلی گوناگون را بهتر بشناسید. در مجله آسمونی می‌توانید متفاوت‌ترین و به‌روزترین مطالب حال حاضر دنیا را مشاهده کنید. این وب‌سایت ایرانی، مطالب متنوعی در تمامی زمینه‌ها برای سلیقه‌های مختلف ارائه می‌کند. در این مجله می‌توانید راجع‌به ورزش، تغذیه، پزشکی، سینما، تاریخ، مذهب، تکنولوژی، پزشکی و … مطالب جدیدی بخوانید.