حیوانات خانگی و غیرخانگیسبک زندگی

کدام حیوانات در خطر انقراض هستند در جهان با عکس

آیا تاکنون در مورد 10 حیوان در خطر انقراض و نحوه‌ی مراقبت از آن‌ها فکر کرده‌اید؟ یک گونه زمانی که جمعیتش بین 50 تا 70 درصد کاهش می‌یابد و زمانی که تعداد جمعیت بالغ آن کمتر از 250 می‌شود، در معرض انقراض قرار می‌گیرد. زمانی که جمعیت یک گونه آنقدر پایین است، منطقه سکونت آن در نظر گرفته نمی‌شود.

حیواناتی که در خطر انقراض اند

در حال حاضر، 41415 گونه در فهرست قرمز IUCN وجود دارند و 16306 آن‌ها در خطر انقراض هستند. این در حالی است که تعداد گونه‌های در خطر انقراض در سال گذشته، 16118 بوده است که شامل هم حیوانات در حال انقراض و هم گیاهان در حال انقراض هستند. با ما در این مقاله همراه باشید تا با 10 حیوانی که در سال 2022 در خطر انقراض قرار دارند و نحوه‌ی محافظت از آن‌ها بیشتر آشنا شوید.

کرگدن جاوه‌ای

حیوانات در معرض انقراض جهان

درباره:

وضعیت حفاظت به شدت در حال انقراض
جمعیت حدود 60
نام علمی Rhinoceros sondaicus
قد 6/4 تا 8/5 فوت
وزن 1984 تا 5071 پوند
طول 10 تا 5/10 فوت

10 حیوان در معرض انقراض: در حال حاضر تخمین زده می‌شود که تنها 67 کرگدن جاوه‌ای در جهان باقی مانده‌اند و به همین دلیل است که این نوع کرگدن به یکی از در معرض خطرترین گونه‌ی پستانداران بزرگ جهان تبدیل شده است. آن‌ها در پارکی در جنوب غربی جزیره‌ی جاوه اندونزی نگه داشته می‌شوند.

در حال حاضر، تنها 67 کرگدن جاوه‌ای در جهان وجود دارند و یکی از در معرض خطرترین گونه از پستانداران جهان محسوب می‌شود. با این وجود، هر سه زیرگونه از Rhinocerous در خطر انقراض هستند؛ سه گونه کرگدن – سیاه، جاوه‌ای و سوماترایی – در معرض انقراض قرار دارند. امروزه، جمعیت کمی از کرگدن‌های جاوه‌ای تنها در پارک ملی واقع در شمال جزیره‌ی جاوه در اندونزی زندگی می‌کنند. زیرگونه سرزمین اصلی کرگدن جاوه‌ای در سال 2011 در ویتنام منقرض شد.

زیستگاه: جنگل‌های استوایی

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

کرگدن‌های جاوه‌ای در میان 5 گونه کرگدن بیشتر از همه در معرض خطر انقراض قرار دارند و حدود 60 کرگدن در پارک ملی Ujung Kulon در جزیره‌ی جاوه اندونزی یافت می‌شوند.

حفاظت

بنیاد بین‌المللی کرگدن

IRF با شریک محلی ما، بنیاد کرگدن اندونزی و کارکنان پارک ملی Ujung Kulon به منظور حفاظت از تنها جمعیت باقیمانده از کرگدن‌های جاوه‌ای در جهان و همچنین گسترش زیستگاه این گونه‌ها در اندونزی همکاری می‌کند.

گراز ماهی کالیفرنیا

چه حیواناتی در خطر انقراض هستند

درباره:

وضعیت حفاظت به شدت در حال انقراض (جمعیت در حال کاهش)
نام علمی Phocoena sinus
سطح تغذیه گوشتخوار
وزن 43 کیلوگرم (بالغ)
طول 2/1 تا 5/1 متر (بالغ)
راسته سم شکافتگان

10 حیوان در معرض انقراض: گراز ماهی کالیفرنیایی، گراز ماهی بومی یک منطقه‌ی بسیار کوچک در قسمت شمالی خلیج کالیفرنیا، مکزیک است. آن کوچک‌ترین گونه از آب‌بازسان (نهنگ، دلفین و خوک دریایی) در حال حاضر زنده به شمار می‌رود که طولش تنها 4-5 فوت (2/1 تا 5/1 متر) و وزنش کمتر از 100 پوند (45 کیلوگرم) می‌باشد.

گراز ماهی کالیفرنیایی با نام «گاو کوچک» گونه‌ای از گراز دریایی است که بومی شمال خلیج کالیفرنیا می‌باشد. با طول متوسط بین 150 تا 140 سانتی‌متر، کوچک‌ترین گونه از آب‌بازسانان زنده محسوب می‌شود. امروزه، این گونه در آستانه‌ی انقراض قرار دارد.

خانواده: پورپوس یا خوک دریایی

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

خلیج کالیفرنیا، مکزیک

گراز ماهی کالیفرنیایی، یک گراز دریایی بندرگاهی بومی یک منطقه‌ی بسیار کوچک در بخش شمالی خلیج کالیفرنیا، مکزیک است.

حفاظت

Porpoise.org

گراز ماهی کالیفرنیا تنها یک گونه در معرض خطر است. گیر افتادن تصادفی در تورهای ماهیگیری، دلیل اصلی مرگ و میرهای غیرضروری در میان گونه‌های بی‌شمار در جهان است. برای از بین بردن این تهدید، از این تلاش‌ها حمایت کنید!

گوریل کوهی

چه حیواناتی در معرض انقراض هستند

درباره:

نام علمی Gorilla beringei beringei
طبقه‌بندی بالاتر گوریل شرقی
زیرگونه گوریل کوه
راسته نخستی‌سان
خانواده نخستینیان

10 حیوان در حال انقراض: برای چندین دهه، گوریل‌های کوهی در معرض شکار کنترل نشده، بیماری، از دست دادن زیستگاه و ویرانی ناشی از درگیری‌های انسانی قرار گرفته‌اند. تعداد آن‌ها به شدت کاهش یافته است و اکنون، در معرض خطر انقراض قرار دارند.

اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت که وضعیت حفاظت گونه‌ها را تعیین می‌کند، در سال 2008 وضعیت حفاظت گوریل‌های کوهی را به دلیل افزایش تعدادشان از «در معرض خطر بحرانی» به «در معرض خطر» تغییر داد.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

5 تا از بهترین مکان‌ها برای دیدن گوریل‌های کوهی در آفریقا:

  1. رواندا. رشته‌کوه‌های ویرونگا در مرز اوگاندا، کنگو و پارک ملی رواندا، محل زندگی بیش از 600 گوریل کوهی است.
  2. اوگاندا
  3. جمهوری دموکراتیک کنگو
  4. کنگو
  5. آفریقای مرکزی.

حفاظت

برنامه حفاظت بین‌المللی از گوریل

تضمین آینده برای گوریل‌های کوهی. برنامه حفاظت بین‌المللی از گوریل یک ائتلاف بین‌المللی منحصر به فرد از سازمان‌های حفاظتی است.

ببرها

حیواناتی که در خطر انقراض هستند

درباره:

سرعت 49-65 کیلومتر بر ساعت (بالغ)
طول عمر 8 تا 10 سال (در حیات وحش)
وضعیت انقراض در معرض انقراض (جمعیت در حال کاهش)
قد 70 تا 120 سانتی‌متر (بالغ، تا شانه)
وزن نر: 90 تا 310 کیلوگرم (بالغ) – ماده: 65 تا 170 کیلوگرم (بالغ)
رژیم غذایی گوشتخوار

زیرگونه‌های موجود، بنگال، اندونزی، سوماترا، سیبری و مالایی هستند. ببرها در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) گونه‌های در معرض انقراض قرار دارند. زیرگونه‌های مالایی و سوماترایی در معرض خطر بحرانی قرار دارند.

در حال حاضر، ببرها در فهرست قرمز گونه‌های در حال انقراض اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند و تخمین زده می‌شود که تنها 3500 ببر در سراسر جهان باقی مانده‌اند.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

پارک ملی Bandhavgarh، بهترین مکان برای یافتن ببرها در حیات وحش محسوب می‌شود.

حفاظت

انجمن حفاظت از حیات وحش (WCS)

اهداف WCS: حفاظت از ببرها و زیستگاهشان، ایجاد ظرفیت، کاهش درگیری بین انسان و ببر، انجام تحقیقات علمی در زمینه‌ی ببرها برای کمک به حفاظت از ببرها.

فیل‌های آسیایی

حیوانات در معرض خطر انقراض
Thailand elephant

درباره:

وضعیت حفاظت در معرض انقراض (جمعیت در حال کاهش)
طول عمر 48 سال (بالغ، در جمعیت اروپایی)
نام علمی Elephas maximus
دوران بارداری 18 تا 22 ماه
نوع تغذیه گیاهخوار
وزن نر: 4000 کیلوگرم (بالغ) – ماده: 2700 کیلوگرم (بالغ)
قد نر: 8/2 متر (بالغ، تا شانه) – ماده: 4/2 متر (بالغ، تا شانه)

فیل آسیایی توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در معرض انقراض طبقه‌بندی شده است. جمعیتاین گونه در 75 سال گذشته، 50 درصد کاهش یافته است و تخمین زده می‌شود که اکنون 20000 تا 40000 فیل آسیایی در حیات وحش باقی مانده‌اند.

فیل آسیایی تحت قانون گونه‌های در معرض خطر ایالات متحده (ESA) در 1976 به عنوان گونه‌های در حال انقراض فهرست شده است. به دلیل وضعیت آن‌ها ESA و CITES، تجارت فیل‌های آسیایی و محصولات آن‌ها ممنوع می‌باشد.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

  • تایلند. حدود یک سوم از فیل‌های آسیایی در اسارت، اکثراً در جنوب شرقی آسیا زندگی می‌کنند.
  • کنیا. خود را برای تحت تاثیر قرار گرفتن در پارک ملی آمبوسلی آماده کنید؛ یک منطقه‌ی بسیار زیبا در مرز جنوبی کنیا با تانزانیا.
  • سریلانکا.

حفاظت

Elephant Conservation.org

با این ده روش می‌توانید به حفاظت از فیل‌های آسیایی کمک کنید.

  1. حمایت از ممنوعیت تجارت عاج
  2. انتخاب قهوه‌ی فیل‌پسند
  3. انتخاب تورهای اخلاقی
  4. قبل از پست عکس یک فیل به آن فکر کنید.
  5. حمایت از پناهگاه‌های حفاظت از فیل‌ها
  6. به فرزندی قبول کردن فیل‌ها

شما می‌توانید این تصمیم‌گیری‌های آگاهانه را برای کمک به 10 حیوان در معرض انقراض و غیره نیز بکار ببرید.

اورانگوتان‌ها

لیست حیوانات در خطر انقراض

درباره:

طول عمر اورانگوتان بورنئو: 35 تا 45 سال
نام علمی Pongo
دوران بارداری اورانگوتان بورنئو: 259 روز
وزن اورانگوتان بورنئو: 50 تا 100 کیلوگرم – اورانگوتان سوماترا: 45 کیلوگرم
قد اورانگوتان بورنئو: 2/1 تا 4/1 متر – اورانگوتان سوماترا: 4/1 تا 8/1 متر
طول اورانگوتان بورنئو: 2/1 تا 4/1 متر – اورانگوتان سوماترا: 83 سانتی‌متر

هر دو گونه کاهش شدید جمعیت را تجربه کرده‌اند. یک قرن پیش، احتمالاً بیش از 230000 اورانگوتان وجود داشته است اما بر اساس محدوده جغرافیایی به‌روز شده، از اورانگوتان‌های بورنئو در حال حاضر تنها 104700 (خطر انقراض) و از اورانگوتان‌های سوماترا حدود 7500 (عطر انقراض بحرانی) مورد باقی مانده‌ است.

تخریب و از بین رفتن جنگل‌های بارانی استوایی، به خصوص در بورنئو و سوماتران، دلیل اصلی در معرض انقراض قرار گرفتن این اورانگوتان‌ها به شمار می‌رود. روغن پالم، ماده‌ای که در اکثر مواد غذایی و لوازم آرایشی یافت می‌شود، به تخریب سریع جنگل‌ها در سوماترا کمک می‌کند. زیستگاه اورانگوتان‌ها در سوماترا و بورنئو با سرعت هشداردهنده‌ای برای تبدیل به مزارع روغن پالم پاکسازی می‌شود.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

5 مکان عالی برای دیدن از اورانگوتان‌ها به شرح زیر هستند:

  • دره دانوم، صباح، مالزی
  • گاناگ لزر، سوماترا، اندونزی
  • رودخانه کیناباتانگان، صباح، مالزی
  • تانجانگ پوتینگ، کالیمانتان، اندونزی
  • حیات وحش تابین، صباح، مالزی

حفاظت

World Wildlife.org

برنامه حفاظت از اورانگوتان‌های سوماترایی که جمعیت حیات وحش کاملاً جدید از گونه‌های بزرگ در هر نقطه از جهان را ایجاد می‌کند.

لاک پشت آبی چرمی

عکس حیوانات در معرض خطر انقراض

درباره:

وضعیت حفاظت آسیب‌پذیر (جمعیت در حال کاهش)
نام علمی Dermochelys coriacea
وزن 250 تا 700 کیلوگرم (بالغ)
سایز چنگال 110
طول 8/1 تا 2/2 متر (بالغ)
سرعت 35 کیلومتر بر ساعت (ماکزیمم، در آب، در حال شنا)

لاک پشت آبی چرمی به خاطر نوع لاکش نامگذاری شده‌اند؛ لاک این نوع لاک پشت‌ها به جای آن که سفت باشد، حالت چرمی دارد. لاک پشت آبی چرمی، بزرگ‌ترین لاک پشت‌ آبی و همچنین یکی از مهاجرکننده‌ترین جانوران محسوب می‌شود که هم از اقیانوس اطلس و هم از اقیانوس آرام عبور می‌کند.

این نوع از لاک پشت‌ها در اقیانوس اطلس، آرام و هند وجود دارند. آن‌ها آب‌های آمریکا در غرب و شرق اقیانس آرام و شمال غربی اقیانوس اطلس را به خود اختصاص داده‌اند. لاک پشت‌های آبی چرمی در عرض‌های جغرافیایی شرق و غرب اقیانوس آرام در سراسر جهان لانه‌سازی می‌کنند.

جمع‌آوری گسترده تخم‌ها و صید توسط ادوات ماهیگیری از دلایل اصلی کاهش جمعیت این نوع از لاک پشت‌هاست. NOAA Fisheries تمام جمعیت لاک پشت‌های چرمی را تحت قانون گونه‌های در معرض خطر در سال 1970 در فهرست گونه‌های در حال انقراض قرار داد.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

5 مکان برتر برای دیدن لاک پشت‌های آبی چرمی:

  • کاستاریکا. پلایا گرانده. این ساحل زیبا یکی از بهترین مکان‌ها در جهان برای دیدن لاک پشت‌های آبی چرمی بزرگ در تمامی طول سال محسوب می‌شود.
  • اندونزی. جزیره جیلی
  • استرالیا. جزیره هرون
  • هاوایی. ساحل لانیئاکی
  • مالزی. جزیره تیمون

حفاظت

The Leatherback Trust

یک سازمان غیردولتی اختصاص یافته برای نجات لاک پشت‌های آبی چرمی از طریق افزایش حفاظت از این گونه‌ی در حال انقراض.

پلنگ برفی

حیواناتی که در خطر انقراض اند

درباره:

نام علمی Panthera uncial
وزن 32 کیلوگرم (بالغ)
نوع تغذیه گوشتخوار
طول 75 تا 150 سانتی‌متر (بالغ، بدون دم)
دوران بارداری 101 روز

چه تعداد پلنگ برفی در جهان باقی مانده است؟ تخمین زده می‌شود که بین 4080 تا 6590 پلنگ برفی در حیات وحش وجود دارند اما دانشمندان نمی‌توانند از این آمار مطمئن باشند. این نوع از پلنگ‌ها توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در فهرست حیوانات در معرض انقراض قرار گرفته‌اند.

پلنگ‌های برفی در نواحی کوهستانی مرکز و جنوب آسیا زندگی می‌کنند. در هند، محدوده جغرافیایی زیستگاه آن‌ها، بخش بزرگی از هیمالیا غربی از جمله ایالت‌های جامو و کشمیر، هیماچال پرادش، اوتاراکند و سیکیم و آروناچال پرادش در شرق هیمالیا را در بر می‌گیرد.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

در هیمالیا، پلنگ‌های برفی در نواحی مرتفع کوهستانی، عمدتاً بالای مرز جنگلی و تا ارتفاع 1800 فوتی زندگی می‌کنند. این پلنگ‌های برفی را می‌توان در 12 کشور از جمله چین، بوتان، هند، نپال، پاکستان، روسیه، مغولستان دید.

حفاظت

Snow Leopard Trust

Snow Leopard Conservancy

دلفین‌های پوزه‌کوتاه

حیوانات در حال انقراض در دنیا

درباره:

وضعیت حفاظت آسیب‌پذیر (جمعیت در حال کاهش)
نام علمی Orcaella brevirostris
نوع تغذیه گوشتخوار
وزن 190 کیلوگرم (بالغ)
طول 5/1 تا 8/2 متر (بالغ)
دوران بارداری 14 ماه

دلفین پوزه‌کوتاه یک گونه از دلفین‌های اقیانوسی است که بین آب‌های شور و شیرین گذر می‌کند. آن‌ها فاقد پوزه مشخص و سر صاف اکثر دلفین‌ها هستند و در عوض، پوزه‌ای صاف و پیشانی بلند و گرد دارند. دلفین‌های پوزه‌کوتاه رودخانه مکنوگ در امتداد 118 مایلی رودخانه‌ی بین کلمبیا و  لائوس زندگی می‌کنند و بسیار کمیاب هستند – تخمین زده می‌شود که تنها 92 دلفین پوزه‌کوتاه وجود دارد.

دلفین‌ها، شاخص‌های بسیار مهم برای سلامت و مدیریت صحیح آب‌های شیرین به حساب می‌آیند و کاهش آن‌ها، نشانه‌ی از بین رفتن اکوسیستم رودخانه‌ها می‌باشد.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

مرگ دلفین‌ها با سرعت نگران‌کننده‌ای ادامه دارد و متخصصان تخمین می‌زنند که تنها 80 دلفین پوزه‌کوتاه در مکونگ و لائوس باقی مانده‌اند. بهترین مکان برای دیدن آن‌ها در کامپی، 15 کیلومتری شمال کراتی در جاده‌ی سامبور (آسیای جنوب شرقی) است.

حفاظت

گونه‌های در حال انقراض بین‌المللی (ESI)

ESI به طور مستقیم شیوه‌های ماهیگیری پایدار و مناطق ماهیگری ممنوع را در مناطقی ایجاد کرده است که هنوز محل زندگی دلفین‌ها هستند. علاوه بر این، ESI بر روی بازسازی و حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی از قبیل خلیج‌ها و رودخانه‌های محل زندگی دلفین‌ها متمرکز است.

ماهی تن اقیانوس اطلس

حیوانات در خطر انقراض

درباره:

وزن 220 تا 250 کیلوگرم
وضعیت حفاظت در حال انقراض (جمعیت در حال کاهش)
نام علمی: Thunnus thynnus Thunnus thynnus

جمعیت ماهی تن اقیانوس اطلس به دلیل صید بی‌رویه و ماهیگیری غیرقانونی طی چند دهه‌ی پیش به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. این موضوع نه‌تنها برای ماهی تن اقیانوس اطلس بلکه برای ماهی تن اقیانوس آرام نیز صدق می‌کند. کاهش جمعیت آن عمدتاً به دلیل افزایش تقاضا برای این ماهی در بازارهای سوشی بوده است.

ماهی تن در معرض انقراض تنها یک درصد از صید جهانی را تشکیل می‌دهد. از آنجایی که روش‌های صید در سال‌های اخیر پیشرفت کرده‌اند، حفاظت و مدیریت از ماهی تن به این سرعت تکامل پیدا نکرده است. دانشمندان بر این باور هستند که کاهش ماهی تن در  دریای مدیترانه ممکن است منجر به افزایش سریع زیست توده‌ی سرپایانانی از قبیل ماهی مرکب شود. این موپوع تاثیر منفی بر روی جمعیت ساردین‌ها خواهد گذاشت.

در کجا می‌توان آن‌ها را دید؟

ماهی تن عمدتا در اکوسیستم دریایی اقیانوس اطلس شمالی و دریاهای اطراف آن، به خصوص دریای مدیترانه زندگی می‌کند. از نظر جغرافیایی، جمعیت آن در اقیانوس اطلس شمالی، از اکوادور تا نروژ و از دریای سیاه تا مکزیکو توزیع شده است.

حفاظت

مرکز تنوع زیستی

ماهی تن که به عنوان یک غذای گران‌قیمت در رستوران‌های سوشی شناخته می‌شود، دهه‌هاست که به دلیل صید بی‌رویه در معرض انقراض قرار گرفته است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، دو گونه از ماهی تن، اقیانوس اطلس و جنوبی را در معرض خطر انقراض و انقراض بحرانی قرار داده است.

چگونه می‌توان به حفظ نسل حیوانات در حال انقراض کمک کرد

هدف از حفاظت از حیات وحش، تضمین بقای این گونه‌ها و آموزش مردم در زمینه‌ی ندگی پایدار در کنار گونه‌های دیگر است. توسعه‌ی مناطق حفاظتی از قبیل پارک‌های ملی، پناهگاه‌های حیات وحش برای حفاظت از حیوانات در زیستگاه طبیعیشان است. گونه‌های در حطر انقراض و آسیب‌پذیر می‌توان در مکان‌هایی از قبیل پناهگاه‌های محلی نگه داشت تا جمعیتشان افزایش پیدا کند. قطع درختان جنگلی نیز باید اکیداً ممنوع شود.

بنیادهای بوم گردشگری

گردشگری در محیط‌های طبیعی دوردست که اغلب در معرض خطر هستند، با هدف تلاش‌های حفاظتی و دیدن از حیات وحش.

به نظور تجسم موفقیت‌آمیز بوم گردشگری، کسب‌وکارها باید سه معیار زیر را در نظر بگیرند: شیوه‌های کسب‌وکار پایدار، توسعه‌ی جامعه و نظارت بر محیط زیست.

مسئولیت ما در قبال حیات وحش

به گفته‌ی اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از محیط زیست، تخریب زیستگاه‌ها تهدید اصلی برای 85 درصد از گونه‌های در خطر انقراض به شمار می‌روند. شما می‌توانید این تهدید را با کاشت درختان بومی، احیای تالاب‌ها و پاکسازی سواحل محل زندگی خود به تعویق بیاندازید.

این‌ها روش‌های ساده ولی کارآمد به منظور حفظ یا سرعت بخشیدن به میزان تاثیر انسان بر روی جهان طبیعت به شمار می‌روند.

خلاصه: 10 حیوان در خطر انقراض

حیات وحش به عنوان بخشی از اکوسیستم جهان، تعادل و پایداری را در میان فرآیندهای طبیعت ایجاد می‌کند. هدف از حفاظت از حیات وحش، تضمین بقای این گونه‌ها و آموزش مردم به زندگی پایدار در کنار گونه‌های دیگر است. انجام چنین کاری می‌تواند به حفاظت از 10 حیوان در معرض خطر و سایر حیواناتی که در معرض خطر انقراض بحرانی قرار دارند، کمک کند.

 مطالب پیشنهاد شده دیگر

کدام حیوان قلب ندارد؟

کدام حیوانات زلزله را پیش بینی می کنند و چگونه؟

حیواناتی که رنگ خونشان متفاوت است

کدام حیوانات بیشتر عمر می‌کنند؟

5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *